schurft

Leestijd 4 minuten

Schurft is de derde roman van Arnold Jansen op de Haar (Nijmegen, 1962). Jansen op de Haar schrijft meer dan romans. Er zijn ook diverse gedichten en dichtbundels van zijn hand gepubliceerd. Zijn eerste twee romans zijn De koning van Tuzla (1999) en Engel (2009).

De details

Schurft, Arnold Jansen op de Haar, Holland Park Press, 335 pagina’s, mei 2021, ISBN 9781907320941.

Voor het lezen

De eerste 2 romans van Jansen op de Haar heb ik eerder gelezen. Schurft is een autonome roman maar is eigenlijk een (soort) vervolg op de eerste 2 romans. Ik heb daarom getwijfeld of ik de De koning van Tuzla en Engel eerst zou gaan herlezen voor ik aan Schurft zou gaan beginnen. Dat heb ik niet gedaan. Ik ben meteen aan Schurft begonnen.

De flaptekst

Schurft schuurt. Het is Knausgård meets Reve, een autobiografische roman over een onconventioneel leven, waarin de verteller zijn innerlijke strijd en de liefde voor twee vrouwen beschrijft: zijn geliefde, Lizzy, die hij achterliet in Nederland, en Dot, zijn zus met wie hij samen een uitgeverij runt en een huis deelt aan de rand van het stadje Malmesbury op het Engelse platteland. Zij vertegenwoordigen twee botsende werelden. Twee verschillende landen ook. De roman gaat ook over de tweestrijd tussen fictie en werkelijkheid. En de tweestrijd tussen geheimen bewaren of geheimen delen. Uiteindelijk laat het boek de lezer de keuze: is het een liefdesverklaring van de verteller of is het verraad?

Bij elk mens van wie je al tijdens het leven afscheid neemt, neem je een voorschot op de eeuwigheid; het is hoogmoed.

Er waren militairen aan wie ik mijn leven had toevertrouwd. Er waren geen schrijvers aan wie ik mijn leven zou toevertrouwen.

Ze had, en dat ontging geen man, tegelijk iets uitdagends, iets ordinairs.

Over het boek

Het boek vertelt het autobiografische verhaal van de schrijver, zijn leven, zijn historie en de relatie met de 2 vrouwen in zijn leven. Naast zijn zus en zijn vriendin spelen ook zijn ouders, familie en vrienden belangrijke rollen. Jansen op de Haar grijpt ook veelvuldig terug op zijn herkomst, zijn roots. Het zijn flarden, gebeurtenissen, herinneringen en terugblikken. Het boek heeft geen hoofdstukken. Het is een soort vervolg op de eerste 2 romans van de schrijver, waar de hoofdpersoon nog een andere naam heeft, maar wel dezelfde persoon is. Tijmen Klein Gildekamp is nu Arnold Jansen op de Haar in ik-vorm. De meeste andere personen uit de eerste 2 romans hebben dezelfde namen gehouden, op een paar uitzonderingen na.

Opvallend in de boeken van Jansen op de Haar is dat de personen (in min of meerdere mate) en plaatsen herkenbaar zijn. Maar misschien ligt dat aan mij, omdat er niet zoveel romans zijn die zich in Arnhem afspelen, zeker wanneer je dat vergelijkt met bijvoorbeeld Amsterdam. Ik ben opgegroeid in de buurt van Arnhem en heb er later gewoond en gewerkt. Jansen op de Haar schetst prachtige sfeerbeelden van de stad en van zijn routes. Ik zie hem lopen als hij zijn verplaatsingen door de stad beschrijft.

De personen in het boek zijn onder te verdelen in personages die bij de hoofdpersoon en het verhaal horen en de min-of-meer bekende Arnhemmers. Met name de personages uit de laatste categorie worden flink de oren gewassen.

Ook zijn er personen die gewoon echt bij naam genoemd worden. De voormalig burgemeester van Arnhem, Pauline Krikke is hier een voorbeeld van. Op pagina 175 maakt Jansen op de Haar melding van een ontmoeting met haar op straat. Krikke zegt tegen hem: “Zo, je schepen achter je verbrand?” Over brand en schepen kan zij inmiddels aardig meepraten.

Een ander bestaand persoon is Antoine Bodar, waarvan Jansen op de Haar een lezing bijwoont in de Dutch Church. Jansen op de Haars mening over Bodar wijkt duidelijk af van die mij. Maar dat mag.

Ik had hier nog veel meer geschreven over het boek, maar dat deel ik niet. Te lang, te oninteressant en te ingewikkeld. Ik vind het een geweldig boek en het had wat mij betreft 2 keer zoveel bladzijden mogen hebben. Hopelijk heb ik u nieuwsgierig gemaakt naar het boek. Schaf het vooral aan.

Nog een paar mooie fragmenten uit het boek, die mij raakten.

Pagina 46

‘Sorry,’ zei ik.
Ik had geen reserve om open te trekken.
‘Je moet niet zoveel sorry zeggen.’
Zij wist nog niet dat ik vrij veel sorry zou gaan zeggen, zoals Engelsen zich verontschuldigen voor het weer, of als jij tegen ze bent aangebotst. ‘Sorry.’

Pagina 109

Soms zegt ze tegen me dat ik zoveel weet. En dat bedoelt ze niet als compliment. Ze is de enige persoon die me ooit gevraagd heeft wanneer de Eerste Wereldoorlog ook alweer was, want ‘je kunt niet alles weten’. En ik moet ook niet zo snel mijn kennis etaleren als ik een nieuw iemand ontmoet. ‘Daar heb jij in elk geval geen last van,’ riposteerde ik.
Ik heb een encyclopedische honger naar feiten. Maar het gaat niet om de feiten, het gaat om de dwarsverbanden. Zij heeft geen last van een encyclopedische honger. De mannen reageren toch wel op haar. Zoals ik. Honger kan verschillende vormen aannemen.

Pagina 112

Ik laat me er niet op voorstaan dat mijn beste vriend commando is, maar ik vind het wel mooi. De groene baret van de commando is toch net iets beter dan de rode baret. Marinier zit daartussenin. Eigenlijk zijn de meeste commando’s best stomme types, bot en stug, met een eigen jargon, ruwe omgangsvormen en een zekere argwaan tegenover burgers, maar ik heb respect voor het genre, laat ik het zo zeggen. David is veruit de aardigste commando die ik ken. Ik ben graag in zijn fysieke nabijheid.

Lees, luister of kijk ook

• Schurft van Arnold Jansen op de Haar draait er niet omheen, Arnhem Direct, Kees Crone, 17 juni 2021
• Betty Asfalt Troost tv, op 1:06 uur begint er een interview met Arnold Jansen op de Haar, 11 juni 2021
• Interview RTV Arnhem, René Gademann Kewal en Bert Hes interviewen Arnold Jansen op de Haar, 29 mei 2021. (Als toegift kunt u aan het einde van het interview nog genieten van Barbara Pravi.)

Nieuwsgierig geworden naar deze uitgave?

Koop het boek op de website van de uitgever Holland Park Press of (bestel het) bij je eigen, lokale boekhandel. De schrijver en de uitgever kunnen de opbrengsten van elk verkocht boek goed gebruiken. De boekhandel ook.